Türkiye
İstatistik Kurumu (TÜİK), 2023 yılı yoksulluk ve yaşam koşulları
istatistiklerini açıkladı.
Bir önceki
takvim yılı olan 2022 yılını referans alan ve toplumun genel düzeyine göre
belirli bir sınırın altında gelire sahip olan bireyler göreli anlamda yoksul
sayıldığı çalışmada TÜİK’e göre göreli yoksulluk oranı geriledi.
Eşdeğer
hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50’si dikkate alınarak
belirlenen yoksulluk sınırına göre, yoksulluk oranı 2023 yılında 0,5 puan
azalarak yüzde 13,9 oldu. Medyan gelirin yüzde 60’ı dikkate alınarak belirlenen
yoksulluk sınırına göre hesaplanan yoksulluk oranı ise son yılda 0,1 puan
artarak yüzde 21,7 olarak gerçekleşti.
Eşdeğer
hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 40’ı dikkate alınarak
belirlenen yoksulluk sınırına göre, yoksulluk oranı bir önceki yıla göre 0,2
puanlık azalış ile yüzde 7,4 olarak gerçekleşti. Medyan gelirin yüzde 70’i
dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre hesaplanan yoksulluk oranı
ise bir önceki yıla göre 0,4 puanlık artış ile yüzde 29,7 oldu.
Hanehalkı
tipine göre eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50’si
dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranlarına bakıldığında; çekirdek aile
bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarında yoksulluk oranı bir
önceki yıla göre 3,7 puan azalarak yüzde 8,0, tek kişilik hanehalklarında ise 2,0
puan artarak yüzde 9,5 olmuştur. En az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden
oluşan hanehalklarının yoksulluk oranı 2,1 puan azalarak yüzde 17,5, tek
çekirdek aileden oluşan hanehalklarının yoksulluk oranı ise 0,3 puan azalarak
yüzde 13,6 oldu.
OKUR-YAZAR
OLMAYAN FERTLERİN YÜZDE 27’Sİ…
Eşdeğer
hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50’si dikkate alınarak
hesaplanan yoksulluk oranına göre; okur-yazar olmayan fertlerin yüzde 27,8’i,
bir okul bitirmeyenlerin yüzde 24,7’si, lise altı eğitimlilerin yüzde 14,0’ı,
lise ve dengi okul mezunlarının ise yüzde 7,7’si yoksul olarak hesaplandı.
Yükseköğretim mezunları ise yüzde 3,2 ile en düşük yoksulluk oranına sahip grup
oldu.
MADDİ VE
SOSYAL YOKSUNLUK ORANI YÜZDE 14,4
Maddi ve
sosyal yoksunluk oranı hesabında hane düzeyinde sorgulanan değişkenler;
otomobil sahipliği, ekonomik olarak beklenmedik harcamaları yapabilme, evden
uzakta bir haftalık tatil masrafını karşılayabilme, kira, konut kredisi ve
faizli borçları ödeyebilme, iki günde bir et, tavuk, balık içeren yemek
yiyebilme, evin ısınma ihtiyacını karşılayabilme ve mobilyaları eskidiğinde
değiştirebilme durumudur.
Bu oran
için fert düzeyinde toplanan değişkenler ise; eskimiş giysileri yerine yenisini
alabilme, düzgün iki çift ayakkabıya sahip olabilme, ayda en az bir kez
tanıdıkları ile toplanabilme, ücretli boş zaman faaliyetlerine katılabilme,
kendini iyi hissetmek için bir miktar para harcayabilme ve kişisel amaçlı
kullanım için internet sahipliği olarak belirlenmiştir.
Yukarıda
belirtilen on üç maddenin en az yedisini karşılayamayanların oranı olarak
tanımlanan maddi ve sosyal yoksunluk oranı; 2022 yılında yüzde 16,6 iken 2023
yılı anket sonuçlarında 2,2 puan azalarak yüzde 14,4 olarak tahmin edildi.
SÜREKLİ
YOKSULLUK ORANI YÜZDE 12,3 OLDU
Dört
yıllık panel veri kullanılarak hesaplanan sürekli yoksulluk oranı, eşdeğer
hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 60’ına göre son yılda ve
aynı zamanda önceki üç yıldan en az ikisinde de yoksul olan fertleri
kapsamaktadır. Buna göre, 2023 yılı anket sonuçlarına göre sürekli yoksulluk
oranı bir önceki yıla göre 1,7 puan azalarak yüzde 12,3 oldu.
Yoksulluk
veya sosyal dışlanma riski altında olanlar; göreli yoksulluk, maddi ve sosyal
yoksunluk ve düşük iş yoğunluğu göstergelerinin en az birinden yoksun olanları
ifade etmektedir.
Son yıl
sonuçlarına göre fertlerin yüze 31,0’ı yoksulluk veya sosyal dışlanma riski
altında kaldı. Bu oran yaş gruplarına göre incelendiğinde; 0-17 yaş grubunda
yüzde 39,7, 18-64 yaş grubunda yüzde 28,0, 65 ve üstü yaş grubunda ise yüzde
26,6 olarak tahmin edildi.
KENDİNE
AİT BİR KONUTTA YAŞAYANLARIN ORANI GERİLEDİ
Oturulan
konuta sahip olanların oranı geçen yıla göre 0,5 puan azalarak 2023 yılında
yüzde 56,2 olarak hesaplanırken, kirada oturanların oranı yüzde 27,8, lojmanda
oturanların oranı yüzde 0,9, kendi konutunda oturmayıp kira ödemeyenlerin oranı
ise yüzde 15,1 oldu.
BİHA